Jakie uprawnienia ma prywatny detektyw?

Obecnie poszukiwania dowodów winy przeciwnika, a także rozwój technologii i pomieszczeń detektywistycznych, bardzo się rozwinęły. Aby udowodnić winę małżonka w sprawie rozwodowej (np. o zdradę), nikt nie był zaskoczony i nie zatrudnił detektywa. Takie osoby pomagają także w znajdowaniu innych danych i znajdowaniu ludzi. W tym zakresie funkcjonowanie rynku reguluje ustawa o usługach detektywistycznych z dnia 6 lipca 2001 r.

Prywatny detektyw – kto może nim zostać?

Kandydat na detektywa: musi mieć co najmniej 21 lat i mieć co najmniej średnie lub średnie wykształcenie branżowe, musi być obywatelem polskim lub innego państwa członkowskiego UE albo mieć prawo do pracy lub prowadzenia działalności gospodarczej na terenie naszego kraju, musi mieć pełną zdolność do czynności prawnych, w tym okresie brak zwolnień dyscyplinarnych od Policji, Straży Granicznej, Biur Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Służb Wywiadu Zagranicznego, Biur Ochrony Rządu, Biur Ochrony Państwa, wojska, prokuratur, sądów lub innych organów administracji publicznej Rzeczypospolitej Polskiej lub innych państw / regionów. Musi mieć pozytywną opinię komendanta powiatowego policji kierującego jego miejscem zamieszkania.

Wykrywanie podsłuchów i inne uprawnienia

Zgodnie z prawem zadaniem detektywa jest wykonywanie tzw. usług detektywistycznych, które z kolei polegają na pozyskiwaniu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji o ludziach, przedmiotach i zdarzeniach. Informacje uzyskane przez prywatnego detektywa na podstawie umowy z osobą, która mu powierzyła. Może jednak działać tylko w formie i zakresie określonym w odrębnym punkcie, a forma i zakres nie są przykładami instytucji i krajów narodowych. W praktyce oznacza to, że np. detektyw zazwyczaj może obserwować osobę w zwykle dostępnym miejscu i tam zrobić jej zdjęcie. Jednak nawet w miejscach publicznych nie zawsze można powiedzieć, że brakuje prywatności (pod pewnymi względami). Kwestię władzy detektywistycznej należy rozpatrywać pod kątem konkretnych okoliczności. Pewne jest jednak to, że np. prywatny detektyw nie może włamać się do mieszkania obserwowanej przez niego osoby. Należy zwrócić uwagę, że nawet jeśli jest to legalne, czyli w pewnych okolicznościach czynność prawna detektywa może stanowić tzw. przestępstwo. Prześladowanie (art. 190a kk) lub szykanowanie  (art. 107 ustawy o wykroczeniach) – wszystko to zależy od sposobu, częstotliwości i intensywności tych działań.

Usługi detektywistyczne – zakres działań

Prywatny detektyw świadczy usługi związane ze stosunkiem prawnym pomiędzy osobami fizycznymi, ze stosunkiem gospodarczym związanym z kwestiami majątkowymi, zdolnością płatniczą oraz rzetelnością kontrahentów. Klientem usług detektywistycznych nie może być agencja prowadząca lub nadzorująca postępowanie karne, czyli prokuratura. Osoby z licencją detektywa muszą przestrzegać etyki, lojalności wobec klientów oraz szczególnej staranności i rzetelności podczas wykonywania usług detektywistycznych. Ponadto musi przestrzegać obowiązujących przepisów i odmówić podjęcia niezgodnych z prawem lub nieetycznych zachowań. Osoba ta nie może jednak naruszać praw człowieka i wolności i praw obywatelskich, ani też używać środków technicznych, środków technicznych zastrzeżonych dla odrębnych klauzul zastrzeżonych dla upoważnionych organów, metod i działań bojowych i rozpoznawczych.

Oznacza to, że prawodawcy nie ograniczają rodzaju informacji, jakie mogą uzyskać prywatni detektywi (w tym względzie katalog pozostaje otwarty). Wprowadza jednak ograniczenia w sposobie ich uzyskania. Detektywi są zobowiązani do zachowania w tajemnicy źródła informacji i okoliczności sprawy, których poznaje w trakcie świadczenia usług. Pomimo zakończenia świadczenia usługi obowiązek ten nadal istnieje. Detektywa można zwolnić jedynie z obowiązku zachowania tajemnicy na zasadach określonych w Kodeksie postępowania karnego.

Po wykonaniu usługi detektyw przekazuje klientowi raport, który powinien zawierać stan faktyczny, datę rozpoczęcia i zakończenia czynności oraz opis przebiegu i zakresu czynności. Jeżeli prywatny detektyw wyrządzi szkodę w swojej pracy i poda nieprawdziwe informacje, odpowiada za szkodę wyrządzoną przez przepisy Kodeksu Cywilnego.

Kwestia danych osobowych

Ustawa o usługach detektywistycznych szczegółowo omawia temat przetwarzania danych osobowych w osobnym rozdziale. Podstawową zasadą w tym zakresie jest to, że dane te są przetwarzane bez zgody odpowiedniego personelu, ale jest to możliwe tylko w ramach realizacji usług detektywistycznych. Dane te zostaną przekazane klientowi. W przypadku rezygnacji lub nieotrzymania danych przez klienta, dane te powinny zostać zniszczone 5 lat od dnia zakończenia usługi, nie później jednak niż przedsiębiorca świadczący usługę detektywistyczną powinien zostać wykreślony z rejestru.

Z powyższego wynika, że „Ustawa o usługach detektywistycznych” ogranicza stosowanie przepisów o ochronie danych osobowych przy przetwarzaniu danych zbieranych w trakcie wykonywania usług detektywistycznych. Prywatny detektyw nie jest zobowiązany do podania danych, które przetwarza w tym zakresie, co zazwyczaj jest zgodne z RODO jako menedżer. Osoba, której dane dotyczą, ma również ograniczony dostęp do informacji związanych z tymi danymi.